اصطلاح مبلمان شهری در صنعت شهرسازی به کار برده می شود. منظور از این اصطلاح ابهام برانگیز چیست؟لازم است هر شهری برای رفاه ساکنانش مجهز به تجهیزات و اسباب خاصی شود. با استفاده از این اسباب و وسایل محیط برای انجام فعالیت های روزانه و شبانه ی شهروندان آماده می شود.تعریف مبلمان شهریدر صنعت شهرسازی، سعی می شود که با در نظر گرفتن فرهنگ شهروندان و هویت آن ها، زیبا سازی انجام بگیرد. مسئولان شهری با استفاده از تجهیزاتی مانند: نیمکت های شهری، ایستگاه اتوبوس و وسایل ورزشی پارکی، شهر را برای زندگی راحت آماده می کنند. همچنین مسئولان و برنامه ریزان شهری با استفاده از تجهیزات روشنایی و نورپردازی سعی می کنند که احساس آرامش را در مردم ایجاد کنند.مبلمان شهری اصولا یک مقوله گسترده برای مطالعه و طراحی و پیاده‌سازی اسباب و لوازم رفاهی و زیباسازی شهر است. در ادامه به تعریف مبلمان و تجهیزات شهری خواهیم پرداخت و مثال‌هایی را در این باره ارائه خواهیم کرد.مبلمان شهری شامل چیست؟اصطلاح مبلمان شهری دامنه ی وسیعی دارد. تمام تجهیزات، دستگاه ها و وسایلی که در فضای شهر نصب شده و استفاده ی عمومی دارند شامل مبلمان شهری می شوند. این اشیا و وسایل با ویژگی های خود مانند، رنگ، فرم و ماهیت کاربردی شان باعث ارتقای کیفیت زندگی شهروندان می شوند. استفاده از مبلمان شهری نامناسب و یا حذف این تجهیزات از فضاهای عمومی، باعث بی پاسخ ماندن نیازهای مردم شده و نظام شهری دچار مشکل می شود. نوع مبلمان شهری نشانگر هویت و فرهنگ یک شهر است. با طراحی مناسب این تجهیزات و نصب در مکان لازم، نیازهای رفاهی شهروندان تامین شده و هویت آن ها نیز معرفی می شود.مبلمان و تجهیزات شهری در حقیقت به تمام ابزار و وسایل رفاهی، ارتباطی، تزئینی، هنری و … که وجهه‌ی مشخصی به شهر می‌بخشند و آن را نسبت به بقیه شهرها و محیط‌ها متمایز می‌کند گفته می‌شود. این تعریف می‌تواند تعریف کاملی باشد اما همچنان جای کار دارد.مشخصا هر شهری با توجه به نمای کلی آن، میدان‌های اصلی، مرکز شهر، پارک‌ها و تزئینات خیابان‌های آن شناخته می‌شود. به احتمال زیاد تا کنون از افراد مختلفی شنیده باشید که شهری که به تازگی به آن مسافرت کرده‌اند بسیار زیبا بوده است و معمولا دلایلی هم که می‌آورند بیشتر به فضای کلی شهر، امکانات رفاهی و پاکیزگی و زیبایی آن برمی‌گردد. اینجا دقیقا جایی است که اهمیت مبلمان شهری مشخص می‌شود.مبلمان و تجهیزات شهری در بالا بردن سطح زندگی شهروندان نقشی بسیار تعیین‌کننده دارد.به طور مثال اگر داخل شهر سطل‌های زباله در فواصل کمی نزدیک هم وجود داشته باشند، مسلما نظافت و تمیزی شهر بیشتر از سابق می‌شود و این امر در بهداشت و سلامت شهروندان بسیار ضروری است، یا اتاقک‌های مخصوص برای انتظار اتوبوس و یا هنگام بارندگی، تا از خیس شدن لباس‌ها و وسایل شهروندان جلوگیری کند.طراحی مبلمان شهریزیادهروی در طراحی مبلمان شهری هم غالبا نتیجه‌ای عکس دارد. به طور مثال تصور کنید داخل شهر در هر ده قدمی یک سطل زباله، یک نیمکت و یک گلدان تزئینی باشد. این کار در حقیقت باعث می‌شود تا فضای شهر کاملا مصنوعی و شلوغ شود. هنر طراح مبلمان شهری این است که تعادلی در میزان استفاده از المان‌ها برقرار کند، تا هم امکانات مورد نیاز برای شهروندان در دسترس قرار گیرد و هم به زیبایی شهر لطمه وارد نشود. این تعادل باید در هزینه‌ها هم اعمال شود، تا برای خرید مبلمان شهری بتوانند هزینه‌ا‌ی منطقی را پرداخت کنند.تجهیزات و مبلمان شهری لازم است سه ویژگی داشته باشند. کاربردی باشند. هویت مند باشند. از لحاظ بصری نیز زیبا باشند. دارا بودن این سه ویژگی مستلزم آن است که نه تنها به جنبه ی عملکردی و کاربردی این وسایل دقت شود، بلکه فرم و رنگ آن ها نیز هماهنگ با محیط بوده و در مکان مناسبی نصب و استفاده شوند.همان طور که پیش تر ذکر شد، تجهیزات و مبلمان شهری به فرهنگ آن شهر وابسته است. به همین دلیل امروزه در طراحی این اسباب و وسایل مانند: المان های شهری، میز و صندلی پارکی، آبنمای شهری، تجهیزات روشنایی و … به ظرفیت های منطقه، بافت و هویت شهر و ساکنانش توجه ویژه ای می شود.انواع مبلمان شهریمبلمان و تجهیزات شهری در دو دسته مبلمان ضروری و مبلمان تزئینی طبقه بندی می‌شوند، این طبقه‌بندی صرفا بر اساس نوع استفاده و کاربرد آن‌ها می‌باشد. مبلمان ضروری آن دسته از المان‌هایی هستند که در داخل شهر ضروری هستند و باید حتما وجود داشته باشند، در غیر این صورت شهروندان با مشکل مواجه می‌شوند. تعدادی از این موارد عبارتند از: منابع نوری برای روشنایی کوچه، خیابان‌ها و پارک‌ها، سطل‌های زباله در مکان‌های پررفت‌وآمد، نیمکت برای انتظار در ایستگاه‌ها، سرویس بهداشتی عمومی در پارک‌ها و یا مکان‌هایی که افراد مختلف بتوانند به راحتی به آن‌ها دسترسی پیدا کنند. وسایل ورزشی، آبخوری و سایر مواردی که افراد به آن نیاز دارند، تا در مواقع ضروری از آن‌ها استفاده کنند.مبلمان تزئینی بیشتر در راستای هدف زیباسازی فضای شهر به کار برده می‌شوند و بیشتر نمایانگر فرهنگ و تاریخ یک شهر می‌باشند، در تهیه این مبلمان معمولا از مشاهیر شهر استفاده می‌شود. چند مثال در این مورد: مجسمه‌های موجود در داخل شهر که بیشتر مربوط به مشاهیر شهر مورد نظر است، گلدان‌های تزئینی در مکان‌های مختلف شهر و مخصوصا مراکز شهر و میدان‌های اصلی، فواره‌های آب در پارک‌ها و میدان‌ها که فضای زیبایی را بر شهر حاکم می‌کنند، بیلبوردها و مواردی از این دست همگی جزو مبلمان تزئینی شهر محسوب می شوند.معمولا در فروش مبلمان شهری بیشتر موارد تزئینی خریداری می‌شوند ولی انواع ضروری آن نیز می‌توانند خریداری شوند و به کار گرفته شوند.مبلمان و تجهیزات شهری را می توان به یازده دسته تقسیم کرد:*علائم اطلاعاتی و تجهیزات جهت نما مانند:**بیلبورد و تابلوهای تبلیغاتی، تابلوهای راهنمای مسیر و ساعت علائم و تابلوهای ترافیکی و پارکومتراتاقک های شهری و کیوسک های سرویس بهداشتی و روزنامه فروشی و ..سطل های زباله و مخزن های شهری صندوق شهری مانند صندوق پست ,راه بند ها، حفاظ ها و نرده ها, ایستگاه اتوبوس و پایانه های شهری وسایل ورزشی پارکی و وسایل بازی کودک, تجهیزات روشنایی و نورپردازی انواع نیمکت پارکی و شهری، آلاچیق و آبخوری پارکی گلدان های بتنی و مجسمه و المان های شهری و آبنما*همچنین این تجهیزات را به چهار دسته ی کلی تر نیز می توان تقسیم کرد:تجهیزات خیابانیمبلمان پارکیمبلمان و تجهیزات ترافیکیتابلوهای تبلیغاتی و علائم اطلاع رسانی*نویسنده: آرش محمدی**بازنشر: انجمن تخصصی علوم هنری مجمع متخصصین استان فارس* |
|